دریا قدرتی پور: دفاع از زاينده رود، تلاش براي اقناع مخالفان، مخاطب قرار دادن رييس جمهور براي جاري شدن زاينده رود و تقاضاي جلوگيري از توسعه صنعت و بارگذاري بر روي رودخانه، همه محتواي نشست مطبوعاتي چهار تشکل زيست محيطي در آستانه هفته محيط زيست با خبرنگاران بود. 

22 سال پيش تشکل هاي محيط زيستي بيانيه اي منتشر کردند و هشدار دادند که زاينده رود با مشکلات جدي مواجه خواهد شد. در آن زمان زاينده رود به واسطه بندزني رودخانه پر آب تر به نظر مي رسيد و به گفته مهدي بصيري رييس هيات مديره جمعيت پيام سبز عده اي با ديدن آن فکر کردند که اصفهان اين ميزان آب را نياز ندارد.

او گفت که بحران زاينده رود برخلاف اعتقاد عوام از سال 72 که بيشترين بارندگي را داشتيم شروع شد و مسئولان آن زمان به تقلاي اين تشکل ها توجه نکرده اند تا حالا که به واسطه توسعه غلط صنعت دچار کمبود آب شده ايم.

حرف هاي او زماني ابعاد جدي تري به خود گرفت که با خطاب قرار دادن بالاترين مقام اجرايي کشور گفت: بايد از رييس جمهور بخواهيم که حق اصفهان را به ديگران نبخشند و اين اولين مطالبه باشد؛ بعد از آن بايد تاکيد کنيم که اصفهان ديگر جاي توسعه صنعت به ويژه صنايع آب بر را ندارد: «اصفهان در حال نابودي است و آثار فاخر اين شهر در حال تخريب بوده در حالي که چاره کار مشخص است و بايد وارد عمل شد.»

او با بازگشت به دو دهه قبل ادامه داد: در همان زمان معتقد بوديم که تمام مشکلات محيط زيستي از توسعه غلط شروع مي شود و به همين دليل نسبت به کمبود آب هشدار داديم اما توجهي نشد و بالاخره رودخانه زاينده رود در سال 79 خشکيد.

او در ادامه سخنانش به اشتباهاتي اعتراف کرد که در آن زمان باعث شده زاينده رود به اين وضعيت برسد:« همه ما اشتباهي در گذشته داشتيم که مسئله محيط زيست را به مردم تفهيم نکرديم، ما تريبون و بودجه‌اي نداشتيم که اين کار را به‌صورت گسترده انجام دهيم، اگرچه در حد توان خود فعاليت‌هايي انجام داديم. سال هاي زيادي مرتب گفتند خشکي زاينده رود به خاطر خشکسالي است در حالي که اين حرف اشتباه بود. طي سال هاي گذشته بارندگي ها هم نوسان داشت و قرار بود کمبود آب در سال هاي کم بارش از طريق سد تامين شود ولي در سال هاي پر بارش شروع به فروختن آب کرديم  و در نهايت به اينجا رسيديم.»
حشمت ا... انتخابي، فعال محيط زيست و بنيانگذار جمعيت طبيعت ياران دومين فردي بود که از مطالبات
 انجمن هاي محيط زيستي صحبت کرد. او در پاسخ به سوال «نصف جهان» درباره اينکه 22 سال است يک بيانيه به عنوان مرجعي براي مطالبات آب و زاينده رود صادر شده است اما چرا طي بيش از دو دهه فرياد تشکل هاي محيط زيستي راه به جايي نبرده گفت: ما زنگ هشدار را به صدا درآورديم، اما بولدوزر توسعه و تخريب بي محابا پيش مي‌آمد. در شرايط کنوني ما حداقل بايد وظايف و تکاليف قانوني را يادآور شويم، اگرچه هر روز بار جديدي بر دوش زاينده رود مي‌گذارند. درست است شرايط به نفع ما پيش نرفته، اما نبايد نااميد شويم و بايد بيشتر تلاش کنيم.

در ادامه اين جلسه، مهمترين پرسش و پاسخ ميان نمايندگان تشکل ها و خبرنگاران، حول محور زاينده رود، حضور رياست جمهوري در اصفهان بود. همان فحواي کلام اين چهار تشکل براي رسيدن به هدف که چيزي جز مطالبه گري نيست؛ مطالبه اي که بايد به اميدواري اضافه شود تا بتواند رنج روزهاي اصفهان را مرهم ببخشد.

همان خواسته اي که محمد کوشافر، فعال محيط زيست، عضو جمعيت پيام سبز و استاد دانشگاه نيز با بيان آن گفت: ما فقط يک خواسته از رييس جمهور داريم و آن هم جريان يافتن دائمي آب در زاينده رود است.

وي با طرح اين سوال که آيا اصفهان با اين وضعيت زيست محيطي هنوز توان توسعه دارد يا خير گفت: اگر توان دارد بايد دلايل آن منتشر شود و اگر ندارد بايد از مراجع ذي ربط علت موافقت با توسعه هاي جديد پيگيري شود.

نفر بعدي عبدالحسين ميرميران، مديرعامل جمعيت اميد دوستداران زاينده رود بود که با گرفتن تريبون تکليف همه را روشن کرد و گفت: «ما اينجا جمع شده ايم که مشکلات زاينده رود را حل کنيم و هيچ نگاه قوميتي و جغرافيايي نداريم چون معتقديم به زاينده رود بايد به عنوان يک حوضه طبيعي نگاه کرد.»

وي با اشاره به اينکه در قوانين ما به صورت متقن و صريح موضوع آب ذکر شده و قوانين خوبي در زمينه توزيع آب داريم تصريح کرد که از جمله ماده 158 و 159 قانون مدني و قانون توزيع عادلانه آب که طي سه تا چهار دهه اخير اين قوانين زيرپا گذاشته شده و به اين شرايط رسيده ايم.

ميرميران اضافه کرد: از جمله اشکالات در موضوع آب و زاينده رود تصويب قانون استقلال آب بود در حالي که تا قبل از آن حوضه هاي آبريز به صورت کلي اداره مي شدند از آثار شروع اجراي اين قانون صدور مجوزهاي غير قانوني در بالا دست تحت عنوان توسعه کشاورزي بود در حالي که هر توسعه کشاورزي در بالا دست دو و نيم برابر در پايين دست تبعات خشکي به همراه داشت و باعث شد عدم تعادل در منابع و مصارف زاينده رود به وجود آيد.

مدير عامل جمعيت اميد دوستداران زاينده رود با اشاره به اينکه در اين سال ها وعده و وعيدهايي داده شد که هيچ وقت عملي نشد مثل تونل سوم کوهرنگ و بهشت آباد افزود: از اوايل دهه 80 معيشت کشاورزان به خطر افتاد و اعتراضات آنها شروع شد. اين جريان منجر به مصوبه اي در شوراي عالي آب شد که مي توانست راهگشا و کليدي براي حل مساله زاينده رود باشد اما متاسفانه 9 سال از مصوبه مي گذرد و هنوز اجرا نشده است.

وي به برداشت هاي زيرزميني و فشار به سفره هاي آب زيرزميني اشاره و اظهار کرد اين اتفاقات تبعات بسيار بدي به دنبال داشت از جمله فرونشستي که دامنگير اصفهان شده است و اگر فکري نشود باعث نابودي اصفهان خواهد شد.

ميرميران با بيان اينکه هر دولتي خشکسالي را تيتر کارهايش کرده و پشت اين کلمه پنهان مي شود گفت: اين در حالي است که در حوضه زاينده رود خشکسالي نداريم چون بارش هاي 40 و 50 ساله هميشه نوسان داشته اما هيچ وقت باعث اين وضعيت نشده است.

وي با بيان اينکه اطلاعات زاينده رود روشن و بارگذاري هاي جديد پيش روي ماست گفت: اين موضوع چيزي نيست که پنهان باشد در بالا دست زاينده رود در هر دو استان منابع و مصارف و اضافه شدن روز افزون مصارف جديد مشخص است اما کاري انجام نمي شود .

ميرميران به دو سال پيش هم نقب زد زماني که آيت ا...رئيسي به عنوان رئيس قوه قضائيه به اصفهان آمد و جلسه‌اي با کشاورزان برگزار شد که در آن جلسه مسائل کشاورزان مطرح شد. در آن زمان  رئيسي في‌المجلس به حجت‌الاسلام اژه‌اي، معاون وقت قوه قضائيه ماموريت داد که کميته‌اي با دعوت از وزير نيرو، رؤساي دادگستري اصفهان و چهارمحال و بختياري، استانداران اصفهان و چهارمحال و بختياري، نمايندگان مجلس و نمايندگان کشاورزان ايجاد شود تا به راه حلي برسند، اما به گفته مدير عامل جمعيت اميد دوستداران زاينده رود تا اکنون اتفاقي نيفتاده است.

به گفته ميرميران سال گذشته نيز رئيس جمهور به مرکز مطالعات استراتژيک رياست جمهوري دستور بررسي و ارائه راه حل عملي براي وضعيت زاينده رود را داد، همچنين وزير نيرو در سفري به اصفهان در سال گذشته در استانداري قولي داد و قرار شد به يکي از معاونان خود حکم ويژه براي پيگيري مسئله زاينده‌رود بدهد، ولي هنوز هيچ اتفاقي نيفتاده است. وي ابراز اميدواري کرد در سفر پيش‌روي رئيس جمهور به اصفهان همه اين موارد يادآوري شود.

اين مسائل به گفته مرتضي چگوني، مديرعامل جمعيت صلح با طبيعت به خاطر عادي شدن مشکل خشکي زاينده‌رود، اتفاق افتاده است و همين باعث شده که با وجود سفرهاي مسئولان به اصفهان اتفاق خاصي نيافتد:« ما با مسائل و مشکلات زيست محيطي زيادي در استان اصفهان دست به گريبانيم. وقتي اين مسائل و مشکلات حل نشود در کوتاه مدت به بحران و در بلندمدت به منازعه تبديل مي‌شود، در عين حال آنچه اين مسائل را تشديد مي‌کند روزمرگي مديريتي و اجرايي در استان است.»

وي بر بازخواني مسئله توسعه به‌صورت جدي در استان اصفهان تأکيد کرد:« سال گذشته تعداد روزهاي پاک اصفهان کمتر از انگشتان دست بود. در همين شرايط شهرداري اصفهان شعار شهر زندگي مي‌دهد، اما زندگي با چه کيفيتي؟ آيا سند و راهبرد مشخصي براي توسعه صنعتي داريم و آيا توسعه مبتني بر آمايش سرزمين و ظرفيت استان است؟

مدير عامل جمعيت صلح با طبيعت در پايان به 500 صنعت آلوده شناخته شده در اصفهان اشاره کرد که سال ها توسعه يافته و در کنار آن محيط زيست هر روز عقب افتاده و دود آن اکنون به چشم مردم مي رود.